Namık Alkan
İZMİR 12 Eylül de Alime Mitap ın şahsen yaşadıklarını anlatan ‘Eylül Karanlığından’ isimli Travesti kitabın genişletilmiş 3 Baskısı NotaBene Yayınevi nden çıktı Kitap Mitap ın yaşadıklarını ve 12 Eylül de şahit olduklarını fotoğraflarla anlatıyor Mitap kitabı için Benim birinci kitabım birinci göz ağrım Yeni Ankara Travesti baskısının yapılmış olmasından elbette memnunluk duydum ancak öte yandan bir hüzün de hissediyorum Hüzünlenmem günümüzde de karanlığın sürmekte oluşundan kaynaklanıyor diyor
Devrimci Yol önderlerinden Nasuh Mitap ın eşi olan Alime istanbul Travesti Mitap 12 Eylül ü onunla birlikte yaşadı 12 Eylül de 2 ay Ankara DAL da 12 ay da Mamak Askeri Cezaevi nde olmak üzere toplam 14 ay tutuklu kaldı Tahliye olduğunda oğlu Ertan 2 5 yaşındaydı Alime Mitap ile ‘Eylül Karanlığından’ kitabını 12 Eylül zulmünü ve 25 yıl birlikte yaşadığı Nasuh Mitap ı konuştuk
EYLÜL KARANLIĞINDAN BENİM BİRİNCİ GÖZ AĞRIM
12 Eylül den sonra birinci baskısı 1988 de yapılan ‘Eylül Karanlığından’ isimli kitabınız büyük ilgi görmüştü Kitabınızın yeni baskısının yapılması hakkında ne düşünüyorsunuz
Sizin de belirttiğiniz üzere kitabımın birinci baskısı 1988 de yapılmıştı 2 baskısı ise 2007 de yapıldı Bu kitapların tükenmiş olması nedeniyle ve talepler üzerine 3 baskı yapıldı
Bu kere ‘Eylül karanlığından’ hakkında yazılmış değerlendirmelere ve benimle kitap üzerine yapılmış röportajlara da yer verildi Yeni yaptığım fotoğraflardan kimilerini da kitaba dahil ettim Bu nedenle ‘genişletilmiş 3 baskı’ sözü kullanıldı ‘Eylül Karanlığından’ benim birinci kitabım birinci göz ağrım Yeni baskısının yapılmış olmasından elbette memnunluk duydum fakat öte yandan bir hüzün de hissediyorum Hüzünlenmem günümüzde de karanlığın sürmekte oluşundan kaynaklanıyor Kitabımda fotoğrafları yer alan fotoğraflarım yeniden tıpkı isimle birçok yerde sergilenmişti Bunlardan birinde Dikili standımda 1989 lise öğrencisi İnan Öner izlenim defterine şunları yazmıştı Eylül den sonra gelen dokuz yıl içinde beşerler acılar yıkımlar kaygılar ve baskılar yaşadılar Bugün bu Eylül Karanlığı ndan sıyrılamamayı yaşıyoruz Sanki ışık umudun o parlak ışığı biz 12 Eylül sonrası jenerasyona hiç görünmeyecek mi Bu umudu yaratmaya olan katkılarınızdan ötürü teşekkürler Bugün 50 li yaşlarında olan İnan ın yaşıtları ve daha sonraki jenerasyonlar ne yazık ki halâ ışığı umudun o parlak ışığını göremediler Bu gerçeklik kitabımın yeni baskısının yayınlanmış olmasından duyduğum sevinci gölgeliyor
O devir ‘Eylül Karanlığından’ ile ne anlatmak istediniz Kitap birinci yayımlandığında ne çeşit reaksiyonlar aldınız
80 Darbesi sonrasında 2 ay KISIM denilen azap merkezinde 12 ay da Mamak Askeri Cezaevi nde olmak üzere 14 ay tutsak kaldım Cezaevinden çıktıktan sonra da 1990 a dek tutsaklığı devam eden eşim Nasuh un ziyaretine gittim Ben tahliye olduğumda 2 5 yaşında olan oğlumuz da bu görüşlere giderken birden fazla vakit yanımda oluyordu Gerek tutsaklığım sırasında gerekse görüş yerlerinde yaşadıklarım ve şahit olduklarım vakitle yüreğimde ağır bir yük oluşturdu Karanlık hücrelerde gözlerden uzakta yapılan onca zulmü tesirli bir halde insanların önüne getirmeden huzur bulamayacağımı hissettim O etapta fotoğraf hünerim imdadıma yetişti Sevgili dostlarım Ayşe Işık Zarakolu ve Ragıp Zarakolu nun da teşvikiyle 1986 ve 1987 yıllarında altmış kadar tablo ve deseni ürettim Bu fotoğraflar ‘Eylül Karanlığından’ ismiyle sergilenmeye başladı Birebir vakitte kitaplaştırıldı 12 Eylül faşizminin yarattığı dehşet ikliminin hâlâ sürmekte olduğu 1988 ve 1989 yıllarında fotoğraflarım pek çok kişiyi heyecanlandırdı duygulandırdı Stantları izleyenler ortasında gözyaşlarını tutamayanlar oluyordu Devrin zifiri karanlığında bu fotoğraflar birçok kişi tarafından zorbalığa ve zulme karşı bir ses yükseltilmesi ve direniş olarak değerlendirildi
1988 Mayıs ından itibaren İstanbul un 4 başka semtinde arka arda açılan stant 12 Eylül de Ankara da Oluşum Sanatevi nde ağır bir iştirakle açıldı Aziz Nesin Şair Adnan Yücel Jülide Gülizar Uğur Mumcu İHD Genel Lideri Nevzat Helvacı İlber Ortaylı Akın Birdal Muammer Erten Cahit Talas o açılışa katılanlar ortasındaydı Bu stantlar sırasında stant salonlarında bir izlenim defteri bulunduruyorduk İzleyicilerden bazıları fotoğraflarla ilgili izlenimlerini his ve kanılarını deftere yazıyorlardı Ankara standında Ali Demir Eğitimci imzasını taşıyan yazı şöyleydi Hiçbir stantta bu kadar heyecanlanmadım İnsanın insanlaşması doğrultusunda verdiğiniz savaşım milyonların ortak sesidir
İstanbul da ise İHD kurucu üyesi ve tutuklu annesi Vahide Açan şu cümleleri yazmıştı
Ben tutuklu annesiyim Oğlum sekiz yıldır tutuklu Standa geldiğim vakit demir kapılar kör pencereler bütün gücüyle önümdeydi Benim her an yaşadıklarım güya sergilenmişti
RESİMLERİM İNSANLARIN YÜREĞİNE DOKUNMUŞTU
Fotoğraflarınız yurtdışında da sergilendi mi
İstanbul ve Ankara dan sonra Dikili Festivali nde sergilenen fotoğraflarım daha sonra 1989 yılında İsviçre Almanya Fransa ve Hollanda da çeşitli kentlerde sergilendi İsviçre de yayınlanan gazetelerden Le Courrier de Fati Mansour stantla ilgili kıymetlendirme yazısını şu cümleyle bitiriyordu Sanatçı daha düzgün bir geleceğe duyduğu hasretle haksızlıkları çiziyor 06 10 1989 Cenevre de Ceza Mahkemesi Lideri Hakim Alain Wyler ise stant izlenim defterine aşağıdaki notu düşmüştü İnsanın içini titreten apaçık gerçeği ve doğruyu söyleyen fotoğraflar Sanatkarın sanatını lakin birebir biçimde cüretini de takdir ediyorum Çektiklerinden anlatılamayacak derecede etkilendim Teşekkür ederim Ne vakit kardeşlik ve barış dolu bir dünya çizebileceksiniz Umut ederim ki çok yakındır En derin saygılarımla
Yurt içindeki ve yurt dışındaki bu değerlendirmeler ve olumlu reaksiyonlar üzerine sevinerek şu kanıya vardım 12 Eylül karanlığında ülkemizde yapılan insan hakları ihlallerini protesto etmek ve tarihe not düşmek gayesiyle yaptığım fotoğraflarım insanların yüreğine dokunmuştu
Siz de 12 Eylül karanlığını şahsen yaşadınız O günlere tekrar dönecek olursak neler söylersiniz 12 Eylül sizi ve ailenizi nasıl etkiledi neler yaşadınız
O periyotta ailemizdeki gençlerin birden fazla küçük kardeşim ve birçok kuzenim cezaevine girdi Ağabeyim yurt dışına gitmek zorunda kaldı Kuzenlerimden kimilerinin tutsaklığı uzun yıllar sürdü Ama aile büyüklerimiz her ne kadar zorluklar ve hüzünler yaşamış olsalar da devrimci çocuklara sahip oldukları için gururluydular
Ben tahliye olduktan sonra yıllarca Salihli de annemin konutunda yaşadım Oğlumu orada büyüttüm Şahane komşularımız vardı Nasuh a mektup yazarken selamlarını yeterli dileklerini iletmemi isterlerdi Nasuh da bundan memnunluk duyar ve onlara sıcak bildiriler gönderirdi O güç yılları sevgileriyle bizi sarıp sarmalayan bu hoş komşularımızın ve akrabalarımızın ortasında geçirmiş olmak bizim için büyük talihti
BİR DEĞİL BİRÇOK NASUH A MUHTAÇLIK VAR
Burada bir parantez açmak istiyorum 12 Eylül ü birlikte yaşadığınız Devrimci Yol başkanlarından Nasuh Mitap hakkında neler söylemek istersiniz Nasuh Mitap çok sevilen ve bedel verilen bir devrimciydi Bugün de bu türlü başkanlara gereksinim var mı
Nasuh la 1974 te Ankara da Siyasal Bilgiler Fakültesi nde öğrenciyken tanıştık Kısa müddet sonra evlendik 25 yılı aşan beraberliğimiz aslında 100 yıllık tecrübeye eşdeğerdi diyebilirim Nasuh un sevgi dolu bir yüreği vardı Herkesin sıkıntısıyla ilgilenir kaygılarına derman olmaya çalışırdı Vefatından 1 5 yıl evvel yaşadığımız Seyahat direnişi onu çok memnun etmiş ve umutlarını artırmıştı Nasuh mütevazı bir insandı göz önünde olmayı sevmez basında yer almayı istemezdi Bu nedenle onun kişiliği hakkında daha fazla ayrıntıya girmek istemem
Sorunuzun son kısmına gelirsek bence bugün elbette bu türlü başkanlara muhtaçlık var lakin bu resen mucizevi bir formda olmuyor Başkanlar içinde yetiştikleri sosyo ekonomik şartlardan devrin siyasal atmosferinden ve kendi varoluşsal şartlarından bağımsız değerlendirilmemeli Pek çok arkadaşça da bilindiği ve tabir edildiği üzere Nasuh kendi devrinde devrimci gayret sürecinde büyük tesir yaptı derin bir iz bıraktı Bu ve burada sayılamayacak birçok pahalı özellikleriyle Nasuh seçkin olarak rastlanabilecek insanlardandı Bugünün şartlarında ise bu türlü başkanlara gereksinim olduğu kesin Hatta bir değil birçok Nasuh a gereksinim olduğunu söylemek yanlış olmaz
12 EYLÜL KARANLIĞINI AKP SÜRDÜRÜYOR
12 Eylül karanlığının 43 yılında neler söylersiniz
Şimdi yaşamakta olduğumuz karanlığın o günlerden bağımsız olmadığı açık 12 Eylül darbesiyle başlayan süreçte adım adım bugünlerin taşları döşendi Sermayenin istediği bir Türkiye için gerekenler yapıldı Kurulmuş olan sömürüye ve ranta dayalı gerici faşist sistemi sürdürmek için AKP her yola başvuruyor her türlü usulsüzlüğü fütursuzca yapıyor Velhasıl 12 Eylül karanlığını AKP kendi anlayışı ve prosedürleriyle en ağır formda sürdürüyor
